Systemy do gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej. Ekologiczne oszczędności!

Systemy gromadzenia deszczówki ze względu na lokalizację zbiornika magazynującego. Zbiorniki na deszczówkę dzielą się na naziemne i podziemne. Zbiorniki naziemne mogą być umiejscowione zarówno na zewnątrz budynków, jak i w ich wnętrzach, np. w piwnicach.

Zbiorniki naziemne

Zbiorniki naziemne mogą mieć różne kształty, kolory i pojemności, wykonane mogą też być z różnych materiałów, aczkolwiek w warunkach polskich ich eksploatacja ogranicza się do okresu od wiosny do jesieni. Z tego też względu woda w nich magazynowana wykorzystywana jest, więc głównie do celów ogrodniczych, tj. podlewania roślin i prac w ogrodzie. Zbiornik naziemny zlokalizowany w ogrzewanej piwnicy może gromadzić wodę deszczową przez cały rok.
Zbiorniki naziemne na deszczówkę najczęściej wykonywane są z tworzyw sztucznych takich jak polietylen, ale spotyka się wykonane z drewna i metalu. Dominujące kształty to cylindry, walce, prostopadłościany. Spotyka się też imitacje domków i innych kształtów spotykanych w środowisku naturalnym, w tym pni, skał i głazów.
Zbiorniki naziemne charakteryzują się pojemnościami od 150-200 do około 800-1000 litrów. W celu uzyskania większych pojemności zbiorniki można łączyć w baterie. Woda do zbiorników naziemnych doprowadzana jest z rur spustowych systemów rynnowych za pomocą zbieraczy i filtrów.

Zbiorniki podziemne

Zbiorniki instalowane pod ziemią są zazwyczaj wykonywane z polietylenu, żywic poliestrowych, polipropylenu, żelbetu lub stali. Ze względu na swoją konstrukcję, użebrowanie, grubość ścian, a tym samym sposób przenoszenia naprężeń od otaczającego gruntu, zbiorniki mogą być obciążane ruchem pieszym lub kołowym. Mogą mieć kształt ułożonych poziomo lub pionowo walców, cylindrów lub prostopadłościanów.

Zbiorniki podziemne na wodę deszczową występują w pojemnościach od 1500-2000 aż do 8000-20000 litrów. Można je „bateriować” lub, w przypadku dużo większych powierzchni spływów, stosować zbiorniki o pojemnościach powyżej 10 000 litrów.
Zbiorniki z polietylenu charakteryzują się gładką powierzchnią wewnętrzną, brakiem szwów i połączeń (zgrzewów), co daje pełną szczelność zbiornika. Produkowane są metodą rozdmuchu lub odlewania odśrodkowego (formowania rotacyjnego). Produkty otrzymywane na drodze rozdmuchu charakteryzują się stosunkowo lekką konstrukcją i cienkimi ściankami, co ogranicza ich stosowanie pod ruch kołowy, a także uniemożliwia posadowienie na znacznych głębokościach. Odlewanie odśrodkowe daje produkt wytrzymały na obciążenia od ruchu kołowego, a także możliwość stosowania dość sporych naziomów gruntu.
Zbiorniki cylindryczne z PE wykonywane mogą być z żywic poliestrowych wzmacnianych włóknem szklanym. Mają dobrą wytrzymałość statyczną, są odporne na korozję i mają gładkie ścianki, przy tym są lekkie, aczkolwiek mogą mieć ograniczoną wytrzymałość na obciążenia dynamiczne. Mogą też być zbiorniki płaskie z PE.
Zbiorniki żelbetowe są ciężkie, wymagają specjalistycznego sprzętu do ich transportu i montażu, a przede wszystkim są podatne na korozję. Ścianki zbiorników betonowych nie są gładkie, co powoduje możliwość osadzania się na nich zanieczyszczeń. Postępująca przez lata degradacja betonu pod wpływem substancji rozpuszczonych w wodzie deszczowej może powodować zmniejszanie się wytrzymałości zbiornika.

Jakość wody deszczowej

Według obiegowych opinii magazynowana w zbiornikach woda deszczowa może z czasem zagniwać i tym samym być niezdatna do dalszego wykorzystania. Opinii tych w żadnym wypadku nie można stosować do deszczówki gromadzonej w zbiornikach podziemnych.
Jakość wody deszczowej magazynowanej w zbiornikach podziemnych zależna jest od kilku czynników:

* rodzaju pokrycia dachowego, z którego woda doprowadzana jest do zbiornika podziemnego,
* jakości systemu filtrującego wodę spływającą z dachu (wielkość i kształt oczek wkładu filtra),
* głębokości posadowienia zbiornika,
* rodzaju materiału, z którego wykonany jest zbiornik.

Woda spływająca z dachu rurami spustowymi oczyszczana jest na filtrach mechanicznych z zanieczyszczeń typu piasek, liście i gałązki. Jednak, ze względu na wielkość oczek filtra, niewielkie zanieczyszczenia (w tym organiczne) dopływają do zbiornika i w nim część zanieczyszczeń, głównie cięższych od wody, osadza się na dnie zbiornika, a część, tych lżejszych od wody, flotuje na powierzchni. Zawiesina flotująca zawiera zazwyczaj elementy materii organicznej, takie jak: pyłki roślin i części owadów, jednak stabilna temperatura panująca w gruncie (ok. 10oC) i brak dostępu światła słonecznego znacznie hamują procesy biologiczne, powodując tym samym, iż woda deszczowa w zbiorniku pozostaje klarowna i bezwonna przez długi czas. Przelewanie zbiornika podczas obfitych opadów przy jednoczesnym braku jej zużycia powoduje odprowadzenie zawiesin poza zbiornik, jednocześnie natleniając wodę i zapewniając jej wysoką klarowność.
Odnośnie rodzaju materiału, z którego wykonane są zbiorniki magazynowe – badania przeprowadzone w Niemczech w 1997 roku przez LWG Veitshoechheim na bazie 44 systemów gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej wykazały, że woda magazynowana w zbiornikach wykonanych z polietylenu ma znacznie korzystniejsze parametry niż ta magazynowana w zbiornikach betonowych.

Podsumowanie

Odpowiednio obliczony, dobrany i zamontowany system gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej może służyć latami i dawać wiele satysfakcji jej użytkownikom. Warto nadmienić, że istnieją także dekoracyjne zbiorniki na deszczówkę, które oprócz funkcji zbierania wody deszczowej, spełniają rolę dekoracji ogrodu. Na całe szczęście dostępne są już w naszym kraju profesjonalne firmy, które oferują wiedzę i produkty umożliwiające wykonanie wysokiej, jakości systemów. I tylko takim firmom warto zlecić wykonanie doboru i montażu, aby nie narazić się na późniejsze ewentualne awarie elementów systemu.
W kolejnych odcinkach cyklu skupimy się między innymi na aspektach związanych z rodzajami systemów filtracyjnych stosowanych w technologii oczyszczania wody deszczowej oraz na pompach i systemach pompowych, a także innych koniecznych akcesoriach stosowanych w systemach gromadzenia deszczówki.

Autor: Mariusz Piasny