Podstawowe wskaźniki zanieczyszczenia wód

Podstawowe wskaźniki zanieczyszczenia wód

Do ustalenia stopnia zanieczyszczenia wód i ścieków wykorzystuje się odpowiednie wskaźniki, które nie tylko określają charakter ścieku, ale są też podstawą w projektowaniu technologii ich oczyszczania. Zwykle stosuje się – wskaźniki zanieczyszczenia wód – charakterystykę fizyczną za pomocą, której określa się ilość domieszek będących w różnym stanie rozdrobnienia. Na chemiczne właściwości ścieków wpływają substancje organiczne, nieorganiczne jak i gazy. Za ich pomocą określa się ilość takie pierwiastki jak: węgiel, wodór, tlen, azot, fosfor i żelazo. Do utrzymania i serwisu oczyszczalnie stosuje się biopreparaty.

Właściwości fizyczne ścieków to:

Zawiesina– są to nierozpuszczalne cząstki organiczne i nieorganiczne, zawieszone w cieczy o wymiarach przekraczających koloidy. Cząsteczki tworzące zwykle niejednorodny układ podlegają zwykle naturalnej sedymentacji, chociaż te najdrobniejsze i nieopadające wpływają na mętność, przezroczystość i pozorną barwę cieczy. Ważny parametr przy projektowaniu wszelkiego rodzaju piaskowników, osadników czy urządzeń do przeróbki osadów. Wskaźnik wyrażany w mg/ dm3.

Temperatura– ścieki bytowo- gospodarcze charakteryzują się wyższą temperaturą aniżeli temperatura otoczenia, zwłaszcza w przypadku zimowych temperatur. Dla przykładu przy temperaturze otoczenia w okolicy 0°C, temperatura ścieków w przydomowej oczyszczalni będzie oscylować w okolicy 10°C. Na temperaturę ścieków wpływają przede wszystkim biochemiczne przemiany zachodzące w organizmach żywych.

Barwa– świeże ścieki posiadają barwę żółtoszarą lub białoszarą, a zgniłe szarą lub czarno szarą.
Zapach- o świeżości ścieków świadczy również zapach. W zagniwających ściekach (wskaźniki zanieczyszczeń ścieków) da się wyczuć zapach siarkowodoru.

Do określania zanieczyszczeń chemicznych zalicza się min:

BZT5 (biochemiczne zapotrzebowanie tlenu)– jest najpopularniejszym i najważniejszym wskaźnikiem wykorzystywanym do określania stopnia zanieczyszczenia (wskaźniki zanieczyszczenia wód) związkami organicznymi. Oznacza on ilość tlenu niezbędną do biochemicznego utlenienia łatwo rozkładających się związków zawartych w wodzie. Nie obejmuje substancji opornych na biodegradację i toksycznych dla organizmów. Biochemiczny rozkład substancji organicznych przebiega najintensywniej w ciągu pięciu pierwszych dób, stąd BZT oznacza się w interwale czasowym podając w zapisie cyfrowy indeks (BZT5), chociaż sporadycznie spotyka się też oznaczenia BZT7, BZT10 itp. Pięciodniowe BZT stanowi około siedemdziesięciu procent całkowitego BZT. Badanie przeprowadza się w warunkach laboratoryjnych w temp. 200°C bez udziału światła. Według tego parametru wymiarowane są oczyszczalnie jak również monitorowana jest ich późniejsza sprawność.

ChZT (chemiczne zapotrzebowanie tlenu)– podobnie jak BZT jest laboratoryjnie oznaczanym wskaźnikiem zanieczyszczenia wody i ścieków. ChZT określa ilość tlenu pobraną z utleniacza chemicznego potrzebną do utlenienia związków organicznych i nieorganicznych. Do badania wykorzystywane są silne utleniacze takie jak dwuchromian potasu lub nadmanganian potasu. W przypadku oznaczania ChZT wody stosuje się zwykle metody nadmanganianowe, a do ścieków dwuchromianowe. Wyniki zarówno BZT5 jak i ChZT wyrażana są w mg O2/dm3 z tą różnicą, że wyniki ChZT są zwykle kilkukrotnie wyższe aniżeli BZT5.

Azot ogólny– występuje pod postacią azotu organicznego zawartego w aminokwasach, związkach białkowych, polipeptydach, moczniku i innych organicznych związkach azotowych. Drugą formą pod jaka występuje azot w ściekach to azot amonowy utleniany z kolei do azotynów i azotanów w warunkach tlenowych. Źródłem azotu w ściekach są resztki pożywienia, fekalia, obumarłe komórki roślinne i zwierzęce oraz glony i bakterie.

Fosfor ogólny– w ściekach występuje pod postacią fosforanów, polifosforanów jak i fosforu organicznego zarówno w formie rozpuszczonej lub nierozpuszczalnych. Do zanieczyszczenia wód fosforem przyczynia się rozkład resztek pożywienia, jednak podstawowym źródłem są detergenty. Zarówno azot jak i fosfor należą do substancji biogennych (odżywczych) dla roślin, glonów i planktonu.

Odczyn– oprócz powyższych wskaźników (wskaźniki zanieczyszczeń ścieków) najczęściej figurujących w analizach wód i ścieków badania niekiedy uzupełniają oznaczenia wskaźnika pH, który dla świeżych ścieków wynosi 6,5- 8,0. Wartości te odpowiadają naturalnemu odczynowi wód. Zagniwające ścieki obniżają pH zwiększając ich odczyn na kwasowy. A propos zagniwania ścieków- proces ten powoduje zbyt mała ilość tlenu zawarta w ściekach lub nawet jego brak. Ścieki takie łatwo rozpoznać po charakterystycznym zapachu zgniłych jaj, powstającego za sprawą siarkowodoru H2S (Uwaga! Substancja silnie trująca!).
Rzadko określa się zawartość związków toksycznych takich jak metale ciężkie czy toksyczne związki. Tego typu badania stosowane są dla dużych oczyszczalni ścieków lub w pobliżu ośrodków przemysłowych gdzie istnieje zagrożenia wód/ ścieków chemikaliami. W przypadku analizy ścieków z indywidualnych gospodarstw domowych czy lokalnych oczyszczalni raczej nie stosowane.

Autor: Tomasz Widłak

Udostępnij ten wpis

Comment (1)

  • www.xmc.pl Reply

    Ten blog to jak literacki bank wiedzy, gdzie każde zdanie jest jak waluta, która zyskuje na wartości, dostarczając czytelnikowi nie tylko konkretnej wiedzy, ale także uczucia, że zainwestował czas w coś niezwykle cenne.

    1 marca 2024 at 18:19

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *