Oczyszczanie ścieków bytowych. Przydomowe pompownie

Nie zawsze możliwe jest grawitacyjne odprowadzenie oczyszczonych ścieków do gruntu w bezpośredniej odległości od oczyszczalni: występuje wtedy konieczność przetransportowania ścieków na pewne odległości. Do tego celu służą pompownie ścieków.

Ścieki bytowe produkowane w gospodarstwie domowym, a trafiające następnie do przydomowej oczyszczalni ścieków, są w niej oczyszczane. W wyniku procesu oczyszczania powstaje osad, który magazynowany jest w osadniku wstępnym i okresowo usuwany jest z oczyszczalni taborem asenizacyjnym, a także ciecz, którą należy poza oczyszczalnię odprowadzić. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych może być zarówno gleba, jak i wody płynące oraz stojące. Nie zawsze jednak możliwe jest grawitacyjne odprowadzenie oczyszczonych ścieków do gruntu w bezpośredniej odległości od oczyszczalni: występuje wtedy konieczność przetransportowania ścieków na pewne odległości. Do tego celu służą pompownie ścieków.

Co to jest pompownia?
Urządzenie pompujące ścieki składa się ze zbiornika magazynowego, pompy (lub pomp w przypadku urządzeń dwupompowych), sterownika pompy, przewodu tłocznego, zabezpieczenia przed cofką i z pozostałej armatury oraz podłączeń elektrycznych.
Pompownie ścieków dostępne obecnie na rynku posiadają zwartą konstrukcję i funkcjonują jako kompletne urządzenia. Stosowane są wszędzie tam, gdzie wysoki poziom wód gruntowych, układ terenu lub duża odległość od miejsca odprowadzenia ścieków oczyszczonych nie pozwalają na zastosowanie tradycyjnych systemów grawitacyjnych.
Zbiorniki pompowni wykonywane są z polimerbetonu, tworzyw sztucznych i laminatów szklanych, a także betonu. Dno jest profilowane, tak aby nie powstawały i zagniwały w nim osady. Ostatnio szczególnym powodzeniem cieszą się zbiorniki z tworzyw sztucznych, a głównie te z polietylenu, gdyż materiał ten jest
odporny na korozję i nie reaguje z substancjami zawartymi w ściekach. Odpowiedni kształt zbiornika ma zabezpieczać go przed wyparciem z gruntu. Wielkość zbiornika powinna zapewnić odbiór ścieków przez 1–2 dni w razie awarii systemu. Zbiornik musi być również odporny na uszkodzenia mechaniczne. Ważne jest, aby wysokość pokrywy była regulowana, by dopasować pompownię do podłoża oraz głębokości rur wlotowych i tłocznych.
W niektórych rozwiązaniach pompowni na czas instalacji dołączona jest pokrywa ochronna, która ma chronić przed uszkodzeniem komory pompowni. Często też w standardzie znajduje się przedłużenie komory pompowni, które ułatwia montaż urządzenia na większej głębokości.

Pompy
Pompa to element pompowni, który decyduje o jej niezawodności i efektywności. W zależności od rodzaju urządzenia przeznaczonego do oczyszczania ścieków pompownie mogą być wyposażone w różne rodzaje pomp z wolnym przelotem, z wirnikiem otwartym lub z wirnikiem z nożem tnącym. Wirnik pompy powinien być dobierany do zawartości ścieków, tak aby tłoczył ścieki wraz z osadem oraz potrafił je w razie potrzeby rozdrobnić.
Do ścieków fekalnych lub mogących zawierać duże zanieczyszczenia stosuje się pompy z rozdrabniaczem, tzw. nożem tnącym. W miejscach, w których nie może być przerwana praca pompy, stosuje się urządzenia zawierające dwie pompy. W ten sposób zagwarantowane jest pompowanie ścieków na wypadek awarii jednej z pompy. Sterowanie pompowni może odbywać się za pomocą zintegrowanego z pompą pływaka lub sondy. W pompowniach, w których wykorzystywane są coraz bardziej zaawansowane sterowniki, możliwy jest nawet zdalny monitoring pracy. Za pomocą urządzenia sterującego można dokonywać stałej diagnostyki pracy pompy oraz rejestrować zakłócenia w pracy i alarmować w przypadku: przeciążenia silnika, zaniku napięcia, osiągnięcia poziomu alarmowego ścieków czy awarii czujnika poziomu. Przewód tłoczny nie może mieć innych podłączeń i nie powinien być połączony z pionem kanalizacyjnym. Przewód tłoczny powinien kończyć się zabezpieczeniem przed cofką. Na przewodzie tłocznym wskazane jest zamontowanie zaworu zwrotnego, aby po wyłączeniu pompy ścieki nie płynęły w kierunku przeciwnym. Podczas montowania zespołu pompowego należy pamiętać, iż pompy powinny być zainstalowane z uwzględnieniem siły wyporu, co oznacza, że muszą być zakotwione w dnie zbiornika. Dlatego często na dnie pompowni montuje się dodatkową płytę, do której mocuje się pompy. Dzieje się tak, aby w przypadku wysokiej ilości wody w zbiorniku pompy nie wypłynęły i nie uszkodziły przewodów i armatury w zbiorniku. Przewody powinny być połączone ze zbiornikiem elastycznie i bez napięć. Wokół elementów instalacji, które wymagają obsługi i konserwacji, należy zostawić wolną przestrzeń.

Pompownia zintegrowana
Niektóre z oczyszczalni dostępnych na rynku posiadają zintegrowaną w konstrukcji zbiornika pompę, której zadaniem jest wypompowywanie oczyszczonych biologicznie ścieków. Przykładem jest oczyszczalnia typu SBR w zbiorniku z PE, wyposażona w pompę wody brudnej, napowietrzacz oraz pompę wody czystej, która wypompowuje oczyszczone ścieki na odległość do kilkudziesięciu metrów.

Montaż przepompowni przydomowej
Podczas montażu zbiornika i urządzeń pompowni należy w szczególności pamiętać o:

• wykonaniu podsypki oraz obsypki zbiornika o odpowiednim uziarnieniu i zagęszczeniu,
• odpowiednim dociążeniu zbiornika w przypadku wysokiego poziomu wód gruntowych,
• szczelnym połączeniu zarówno przewodów dopływowych, jak i rurociągu tłocznego,
• poprowadzeniu przewodów elektrycznych i sygnalizacyjnych w rurze osłonowej do budynku,
• podłączeniu pompy i innych urządzeń elektrycznych na osobnym zabezpieczeniu na tablicy głównej.

Podsumowanie
Dobór odpowiedniej pompowni ścieków ma swoje późniejsze wieloletnie konsekwencje w kosztach jej eksploatacji, a także serwisowaniu. Wybór pomiędzy pompownią bazującą na tanich, marketowych pompach może skutkować koniecznością ich częstego serwisowania lub wręcz wymiany, gdyż tanie pompy nierzadko do naprawy się już nie nadają. A uszkodzona pompa w pompowni najpewniej doprowadzi do cofki ścieków do oczyszczalni, a czasami nawet do wylania się ścieków na teren.

Autor: Mariusz Piasny