Oczyszczalnie ścieków bytowych. Rozsączanie do gruntu

W dzisiejszym artykule omówimy dwa nowatorskie sposoby odprowadzania ścieków do gruntu: ścieków podczyszczonych w osadniku gnilnym oraz ścieków oczyszczonych, np. w oczyszczalni SBR z osadem czynnym.

Ścieki bytowe produkowane w gospodarstwie domowym, a trafiające następnie do przydomowej oczyszczalni ścieków, są w niej oczyszczane. W wyniku procesu oczyszczania powstaje osad, który magazynowany jest w osadniku wstępnym i okresowo usuwany jest z oczyszczalni taborem asenizacyjnym, a także ciecz, którą należy poza oczyszczalnię odprowadzić. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych może być zarówno gleba, jak i wody płynące oraz stojące.

Tradycyjny drenaż rozsączający
W najpopularniejszych drenażowych oczyszczalniach ścieków układ rozsączający składa się ze studzienki rozdzielczej, która za względu na swą konstrukcję rozdziela ścieki podczyszczone, dopływające z osadnika gnilnego na ciągi drenarskie. Na zakończeniu każdego ciągu drenarskiego zainstalowana jest rura wentylacyjna doprowadzająca tlen do ciągów. W tradycyjnych konstrukcjach drenaży ilość i długość ciągów uwarunkowana jest ilością stałych mieszkańców obsługiwanych przez daną oczyszczalnię oraz warunkami gruntowo-wodnymi (współczynnik przepuszczalności gruntu). Sporym minusem stosowania drenaży tradycyjnych jest konieczność układania ich w kruszywie o sporym uziarnieniu, co znacząco wydłuża czas realizacji budowy, a także sporo podwyższa jej koszty.

Rewolucyjny drenaż
Podczas gdy w technologii oczyszczania ścieków odnotowano w ostatnim czasie duże postępy, technologia rozsączania jest nadal uzależniona od tradycyjnych technik. Ciekawym rozwiązaniem jest, posiadający sporo przewag w stosunku do tradycyjnego drenażu rozsączającego, drenaż ze zintegrowaną otuliną z EPS. System ten, wykonany z syntetyków pochodzących z recyklingu, owiniętych wokół rur, stanowi kompleksowe rozwiązanie pozwalające uniknąć niedogodności związanych z użyciem kruszywa. Dzięki zastosowanym rozwiązaniom powstał bardzo lekki system, który może być szybko zamontowany przez osoby nieposiadające specjalistycznej wiedzy.

Zastosowanie
System ten stosuje się głównie do odprowadzenia ścieków podczyszczonych w oczyszczalniach bazujących na osadnikach gnilnych, gdzie zastępuje tradycyjne drenaże rozsączające. Może być również wykorzystywany do odprowadzania do gruntu ścieków oczyszczonych w oczyszczalniach biologicznych typu SBR. Dzięki zwiększonym możliwościom retencji i przepływu system dociera do większej o 35% powierzchni rozsączania niż w przypadku materiałów tradycyjnych, co skutkuje lepszą efektywnością oczyszczania ścieków oraz zmniejsza możliwość kolmatacji i zamulania się rurociągów.

Korzyści
Korzyści wynikające ze stosowania drenażu w otulinie z EPS:

• szybka instalacja – 4-krotnie szybsza niż w przypadku tradycyjnych metod.
• system może być instalowany przez jedną osobę, co oznacza zmniejszenie kosztów robocizny związanych z układaniem rurociągów,
• minimalizacja ilości odpadów montażowych oraz kosztów ich utylizacji,
• idealne rozwiązanie dla miejsc z ograniczonym dostępem,
• większa efektywność rozsączania ścieków niż w przypadku stosowania tradycyjnych drenaży,
• redukcja negatywnego wpływu na środowisko – mniej nakładów związanych z przywróceniem pierwotnego stanu i uporządkowaniem terenu.

Konstrukcja rur
System ten składa się z perforowanych rur tworzywowych, otoczonych syntetycznym materiałem EPS i owiniętych w siatkę z polietylenu. 2-metrowe odcinki systemu są w prosty sposób łączone ze sobą za pomocą standardowych szybkozłączek, a następnie zabezpieczane opcjonalnym kołnierzem.
Syntetyczny materiał jest produkowany ze spienionego polistyrenu, pochodzącego z recyklingu, tak aby zapewnić maksymalną wydajność rozsączania przy jednoczesnym zachowaniu jego formy.
System rozsączający jest przeznaczony do instalacji pod geowłókniną.

Montaż systemu
Drenaż ten jest całkowicie prefabrykowany i dostarczany w odcinkach o długości 2 m, bezpośrednio na miejsce instalacji. Instalacja może być wykonana przez jedną osobę, bez konieczności użycia kruszywa. Po zasypaniu wykopu, w którym umieszczono elementy systemu, można przystąpić do jego użytkowania.

Rozsączanie
Oczyszczone w biologicznej oczyszczalni ścieki są klarowne i niosą niski poziom zanieczyszczeń. Najlepsze z nich redukują BZT5 o 98%, ChZT o 94%, a zawiesinę o 96%. Oczyszczone ścieki można więc z powodzeniem odprowadzać do cieku wodnego, jeśli oczywiście przechodzi on niedaleko posesji i wydana zostanie na to zgoda właściwego organu. Jeśli jednak cieku brak, szukać należy rowu melioracyjnego lub w ostateczności rozpatrzyć możliwość odprowadzenia ścieków do gruntu.

Jednym ze sposobów rozsączania ścieków oczyszczonych do gruntu są skrzynki rozsączające konstrukcji bazującej na plasterze miodu. W nawiązaniu do normy DIN 4261-1 system rozsączający powinno się dobierać, bazując na koniecznej powierzchni ścian (ścian bocznych) w m˛/mieszkańca. Rozpatrywana skrzynka rozsączająca posiada powierzchnię ścian 0,72 m˛/skrzynkę. Biorąc pod uwagę powyższe dane, warunki rozsączania pokazano w tabeli.
Warunkiem właściwego stosowania skrzynek rozsączających jest również to, aby została zachowana minimalna odległość od dna skrzynki rozsączającej do najwyższego poziomu zwierciadła wody gruntowej, wynosząca 60 cm.

O tym trzeba pamiętać…
Podczas montażu skrzynek rozsączających należy pamiętać:

• przekrycie gruntem min. 0,5 i max. 1 m,
• pojedynczy ciąg skrzynek nie powinien być dłuższy niż 10 m,
• odległość pomiędzy dwoma ciągami nie powinna być mniejsza niż 2 m,
• całość otoczona jest geowłókniną, aby zapobiec przedostawaniu się do skrzynek wody opadowej,
• układ zakończony jest wentylacją, aby pozbyć się powietrza mogącego blokować pojemność retencyjną układu rozsączającego.

Podsumowanie
Dobór odpowiedniej oczyszczalni ścieków ma swoje późniejsze wieloletnie konsekwencje w kosztach jej eksploatacji, a także serwisowaniu. Wybór pomiędzy oczyszczalnią bazującą na osadniku gnilnym i układzie rozsączającym ścieki podczyszczone a oczyszczalnią w pełni biologiczną wydaje się być często rozwiązaniem na etapie inwestycji tańszym, ale po szczegółowej kalkulacji kosztów urządzeń i montażu okazać się może, iż ze względu na ilość prac ziemnych, a także konieczność stosowania kosztownych kruszyw, całkowita wartość inwestycji przekroczy koszt droższej w zakupie oczyszczalni biologicznej pracującej np. na bazie technologii SBR. Dzieje się tak między innymi dlatego, że w przypadku oczyszczalni pełnobiologicznej koszt układu rozsączania ścieków oczyszczonych jest najczęściej niewielki, a wręcz pomijalny.

Dlatego przy wyborze technologii, a w konsekwencji i konkretnych urządzeń, należy zapoznać się szczegółowo z instrukcją montażu, a także wykonać – w miarę możliwości – badania geologiczne podłoża. A więc – co już podkreślałem niejednokrotnie – nie warto wybierać urządzeń pozornie tanich, które mogą okazać się kosztowne w montażu, a także podczas ich wieloletniej eksploatacji.

Autor: Mariusz Piasny