Konewka to przeżytek- czym podlewać?

Woda jest najważniejszym czynnikiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania roślin. Bez niej rośliny nie były by w stanie przeprowadzać fotosyntezy, pobierać jak i transportować składników pokarmowych czy oddychać. Nawet niewielki niedobór wody przyczynia się do obniżenia ilości i jakości plonów w rolnictwie, a w ogrodach czy na terenach zielonych może w negatywnym stopniu wpłynąć na ich walory estetyczne.

Konwencjonalne sposoby podlewania w postaci konewki czy węża ogrodowego powoli odchodzą do lamusa. Coraz więcej osób przekonuje się do automatycznych systemów nawadniających pozwalających nie tylko zaoszczędzić czas ich użytkownikom ale też drogocenną wodę. Oszczędności płynące z automatycznego podlewania sięgają do 50% zużycia wody. Automatyka nawadniająca dba o prawidłowy dobór dawki polewowej ale też dostarczenie odpowiednich składników pokarmowych (nawozów sztucznych) we właściwych dawkach i ilościach.

Najpopularniejszym sposobem dostarczenia wody roślinności jest zraszanie za pomocą urządzeń imitujących opad atmosferyczny czyli zraszaczy. Są one końcowym punktem rozbioru wody instalacji nawadniającej. Dedykowane są one do nawadniania trawników, zieleńców, skwerów czy boisk. Urządzenia tego typu stanowią dość liczną i zróżnicowaną grupę. Można je podzielić na:
• Zraszacze statyczne
• Zraszacze obrotowe (rotacyjne)
• Mikrozraszacze

Zraszacze statyczne- urządzenia nawadniające równocześnie cały obszar objęty ich zasięgiem. Promień zraszania mieści się w przedziale od 1,0 do 6,0m, a ciśnienie robocze od 1 do 3atm. Zraszacze tego typu dzielą się na pełnozakresowe i sektorowe. Pierwsza grupa nawadnia obszar w kształcie koła; druga jego fragment. Oczywiście zarówno promień jak i sektor zraszania można w łatwy sposób regulować. Zraszacze występują jako urządzenia napowierzchniowe montowane na szpilce wbijanej do gruntu lub wynurzane, zamontowane w specjalnej obudowie pod powierzchnią gruntu. Do zalet tych urządzeń można zaliczyć prostą budowę co przedkłada się również na cenę. Wykorzystywane są wszędzie tam gdzie mamy do czynienia z wąskimi partiami ogrodu wymagającymi nawodnienia. Wadą tych urządzeń jest duże zapotrzebowanie na wodę sięgające nawet 100% ilości w stosunku do zraszaczy obrotowych o porównywalnym zasięgu.

Zraszacze obrotowe (turbinowe i młoteczkowe)- stanowią najliczniejszą i najbardziej zróżnicowaną grupę urządzeń zarówno pod względem wydatku, ciśnienia roboczego, zasięgu i ceny też. Wyże koszy zakupu są rekompensowane przez mniejsze zużycie wody oraz łatwość regulacji pod względem zasięgu czy sektora zraszania. Również pod względem ich ilości w stosunku do nawadnianej powierzchni liczba zraszaczy może być mniejsza. Jest to podyktowane większym zasięgiem w stosunku do urządzeń statycznych, bo niektóre typy zraszaczy charakteryzują się zasięgiem przekraczającym 30m. Pomimo wielu zalet zraszacze obrotowe posiadają też wady. Pomimo, że są to urządzenia bezobsługowe, jednak bardziej wrażliwe na jakość wody w stosunku do zraszaczy statycznych. Również do prawidłowego działania wymagają wyższego ciśnienia roboczego od 2 do 6atm. W przypadku awarii najczęściej urządzenie należy wymienić na nowe. Zraszacze najczęściej wykorzystywane w trawiastych partiach ogrodu.

Mikrozraszacze- urządzenia dedykowane do nawadniania rabatek, klombów, skalniaków, ogródków warzywnych i pojedynczych roślin wymagających dostarczenia częstych aczkolwiek niewielkich dawek wody. Cechą charakterystyczną tych są niewielkie rozmiary nie kolidujące z architekturą ogrodu. Pracują przy niewielkich ciśnieniach roboczych zużywając przy tym małe ilości wody. Różnorodność głowic i dysz pozwala w łatwy sposób modyfikować rozkład wody. Bardzo łatwe w montażu i modyfikacji parametrów. Są to jednak urządzenia bardzo wrażliwe na czystość wody.

Nawadnianie za pomocą linii kroplujących i kroplowników indywidualnych jest znakomitym uzupełnieniem urządzeń zraszających. W każdym ogrodzie znajdzie się miejsce do ich wykorzystania, a polega ono na dostarczeniu niewielkich i równomiernych dawek wody w pobliżu systemu korzeniowego rośliny. Nawadnianie kropelkowe znakomicie sprawdzają się w podlewaniu drzew, krzewów czy liniowych nasadzeń. Mogą być również wykorzystane przy nawadnianiu trawników. Do tej grupy systemów nawadniających można zaliczyć:
• linie kroplujące
• węże roszące
• nawadnianie kroplownikami (emiterami) indywidualnymi

Linie kroplujące- są to polietylenowe taśmy lub rury z umieszczonymi wewnątrz przewodu emiterami pełniących rolę dozowników wody. Z reguły ich rozstaw wynosi 33, 40, 50, 60 i 75cm. Linie kroplujące można układać bezpośrednio na powierzchni terenu, pod przykryciem korą drzewną lub żwirem ale też pod powierzchnią terenu . Ostatnie rozwiązanie wymaga specjalnych emiterów zapobiegających wrastaniu korzeni do ich wnętrza. W zależności od ukształtowania terenu wyróżnia się dwa rodzaje linii, z kompensacją i bez kompensacji ciśnienia. Linie bez kompensacji stosowane są na terenach płaskich gdzie różnica poziomów nie przekracza jednego metra. Linie z kompensacją wykorzystuje się na terenach o zróżnicowanym ukształtowaniu jak również dla długich ciągów. Linie kroplujące idealnie sprawdzają się w nawadnianiu żywopłotów czy krzewów ozdobnych o równomiernej rozstawie.

Węże roszące- w przeciwieństwie do linii kroplujących nie posiadają żadnych kroplowników. Wykonane są z tworzywa sztucznego i perforacji na całej powierzchni. Mogą być układane na powierzchni jak i pod nią. Wydatek tego typu rozwiązania jest uzależniony od średnicy otworów jak i ciśnienia roboczego.

Kroplowniki indywidualne- są to urządzenia do dokładnego porcjowania wody. Kształtem przypominają dysk w dwiema końcówkami. Jedna służy do wkłucia i montażu emitera na wężu doprowadzającym wodę, a druga końcówka do nałożenia przewodu doprowadzającego wodę bezpośrednio do systemu korzeniowego rośliny lub montażu rozdzielacza umożliwiającego nawodnienie kilku roślin naraz. Urządzenia charakteryzują się wydatkiem 2, 4 i 8l/h. Do zalet kroplowników zaliczyć można oszczędność wody, równomierne i systematyczne nawodnienie roślin. Wadą tych urządzeń jest wysoka wrażliwość na jakość wody gdyż zanieczyszczenia przyczyniają się do zaczopowania mikrokanalików w ich wnętrzu. Kroplowniki indywidualne znajdują zastosowanie w nawadnianiu wolnostojących drzew, krzewów oraz punktowych nasadzeniach wymagających indywidualnego podlewania.

Autor: Tomasz Widłak